Bedrijven moeten inspelen op andere economie na corona

Er zal een nieuwe dynamiek ontstaan na corona. Deze dynamiek zal leiden tot veranderingen bij consumenten in het koopgedrag en bij bedrijven in hun businessmodel. Is er nog toekomst voor veel winkels in kleine kernen? Is er behoefte aan andere type woningen? Zijn klanten niet mondiger geworden? En wat wordt de impact van digitalisering? De blog met antwoorden van econoom Cor Molenaar, bijzonder hoogleraar eMarketing en Distance Selling aan de Erasmus Universiteit.

De coronacrisis heeft de economie veranderd. Ondernemers staan voor de uitdaging daar goed op in te spelen, als de overheidssteun afloopt. Zij hebben daar ook de hulp van de overheid nodig.

De klap van de coronamaatregelen werd voor een deel gecompenseerd door de steunmaatregelen aan het bedrijfsleven. Hiermee werden bedrijven in het leven gehouden, bleven faillissementen beperkt en de werkgelegenheid voor een groot deel gehandhaafd. Maar door de coronamaatregelen van de overheid werden consumenten, maar ook bedrijven, een bepaald gedrag opgedrongen. Internetverkoop nam een grote vlucht, thuiswerken werd usance en veel (kleinere) bedrijven zagen de schulden oplopen om vaste kosten te kunnen blijven betalen.

Economisch was er sprake van een “surplace”voor veel bedrijven, terwijl andere bedrijven, zoals supermarkten, it-bedrijven en vooral webwinkels weer profiteerden van de maatregelen. Het is zondermeer duidelijk dat het normale economische proces verstoord werd en dat verbieden zijn sporen na zal laten.

Gedragswijziging

De gedragsverandering, opgedrongen door de coronamaatregelen, heeft het gedrag van mensen en bedrijven waarschijnlijk voor langere tijd veranderd. Als de maatregelen opgeheven worden, moet het normale economische leven weer op gang komen. Maar dat gaat niet zomaar. Het is geen kwestie van het oude weer oppakken; de stilstand heeft geleid tot een herbezinning op de standaardprocessen. De gedragswijziging had ook voordelen: thuiswinkelen, ook voor levensmiddelen, vinden veel mensen wel prettig; evenals het thuiswerken, al is het maar een deel van de werkweek (reistijd, opvang kinderen).

Er zal een nieuwe dynamiek ontstaan na corona. Deze dynamiek zal leiden tot veranderingen bij consumenten in het koopgedrag en bij bedrijven in hun businessmodel. Is er nog toekomst voor veel winkels in kleine kernen? Is er behoefte aan andere type woningen? Zijn klanten niet mondiger geworden? En wat wordt de impact van digitalisering?

Door de steunmaatregelen van de overheid zijn bedrijven ook een beetje in de slaapstand gebracht. Het is een kwestie van zuinig zijn om te overleven, alle mogelijke geldbronnen, tot verkoop van je eigen huis, worden benut, terwijl andere bedrijven volop konden innoveren en investeren.

Inspelen op veranderingen

Tuinders weten dat je kasplantjes, die een geconditioneerde omgeving gewend zijn, niet zomaar buiten kunt zetten. Dat moet geleidelijk gebeuren en zo is het ook voor ondernemers als ze weer mogen ondernemen. Er is een achterstand in te halen, en tegelijk moet er ook ingespeeld worden op de nieuwe realiteit. De huidige overheidssteun zal stoppen als de coronamaatregelen vervallen, maar dat wil niet zeggen dat de ondernemers opeens het zelf maar moeten uitzoeken. Er zijn nieuwe omstandigheden bij bedrijven, winkels en klanten. Ondernemingen moeten geholpen worden om daarop in te spelen, moeten geholpen worden om te veranderen, met visie, advies en wellicht ook geld. Anders dreigt een deel van de bedrijven die gedwongen dicht waren of geleden hebben onder de lockdown alsnog ten ondergaan aan de na-effecten.

Het is belangrijk om opnieuw te kijken naar de kansen voor bedrijven op basis van nieuwe omstandigheden en nieuw koopgedrag. Hierbij kunnen we denken aan: Hoe kan internet toegepast worden binnen winkelgebieden? Hoe kunnen gezamenlijke ”platformen” geïntroduceerd worden per plaats of misschien op productniveau, zoals een platform voor musea, entertainment, sportactiviteiten of toerisme? Juist samenwerking zal steeds belangrijker worden, maar dan moet er wel een regievoering zijn. Deze regievoering moet onafhankelijk zijn en gesteund worden door ‘renovatie’-subsidies.

Digitalisering op basis van zogenaamde ‘machine learning’, waarbij aankoopgedrag te voorspellen is, wordt essentieel. Hierdoor kunnen voorraden beter afgestemd worden op de vraag, tegen lagere kosten, minder investeringen en minder voorraden.

Aankoopgedrag voorspellen

Maar ook mogelijke veranderingen in woon-en verblijfslocaties, in transport of leveringen moeten opnieuw bekeken worden. Waarom al die busjes in je eigen straat van webaankopen? Waarom niet een ophaal- of brengcentrum in een stad of dorp? Thuislevering wordt dan in bewaring gegeven tot het verkocht wordt, en dat is goed voor het milieu en levert minder verkeersbewegingen op.

Ook digitalisering op basis van zogenaamde ‘machine learning’, waarbij aankoopgedrag te voorspellen is, wordt essentieel. Hierdoor kunnen voorraden beter afgestemd worden op de vraag, tegen lagere kosten, minder investeringen en minder voorraden. De toepassing van machine learning-technieken staat nog maar aan het begin van een grote ontwikkeling. Die vraagt kennis en geld, daar moet de overheid ook financieel aan bijdragen (of misschien wel de regie over nemen). Het mag toch niet zo zijn dat bedrijven die wel mochten ondernemen tijdens de coronacrisis, nu opeens macht kunnen uitoefenen op de ondernemers die moesten sluiten?

Ontluikende bloei

Na de herfst en winter komt er steeds een lente: de boeren gaan gieren, de akkers worden ingezaaid en de bomen ontknoppen. Dat zal ook gebeuren na de coronamaatregelen. Maar juist deze periode van ontluikende bloei vraagt zorg en aandacht. Daar moet kennis en visie op komen, een goede regievoering voor samenwerking,zo mogelijk solidariteit waarbij de sterke ondernemingen die profiteerden van de coronamaatregelen, de getroffenen helpen. Dit besef zie ik nog te weinig. Stoppen met steunmaatregelen is prima. Maar deze gelden moeten gebruikt worden voor een nieuwe start van de economie en vooral voor aanpassingen bij ondernemingen.

Bron